شکستگی ترقوه یا کلاویکل چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟ فیزیوتراپی شکستگی ترقوه یا کلاویکل
شکستگی ترقوه یا کلاویکل چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟ فیزیوتراپی شکستگی ترقوه یا کلاویکل چگونه انجام می‌شود؟ شکستگی ترقوه یا کلاویکل به معنی شکستگی استخوانی که در ناحیه‌ی ترقوه (کلاویکل) اتفاق می‌افتد، است. ترقوه یا کلاویکل یک استخوان مهم در قسمت بالایی صدر قفسه سینه است که به استخوان ستون فقرات و شانه متصل می‌شود.
شکستگی ترقوه معمولاً ناشی از ضربه مستقیم به ناحیه کلاویکل است. این ضربه می‌تواند در نتیجه‌ی حوادث شدید مانند سقوط از ارتفاع، تصادفات خودرو، ورزش‌های خطرناک یا در زمینه‌های شغلی اتفاق بیفتد. عواملی مانند تصادفات ورزشی در مسابقات رزمی، هاکی یا دوچرخه‌سواری، فشار زیاد روی شانه‌ها و حرکات نامناسب در برخی ورزش‌ها نیز می‌توانند علت شکستگی ترقوه باشند.
شکستگی ترقوه ممکن است در سه ناحیه‌ی مختلف اتفاق بیفتد: نزدیک استخوان ستون فقرات، در محل اتصال کلاویکل به استخوان سرشانه (عضله دلتوئید) یا در بخش میانی ترقوه. شدت شکستگی ممکن است از شکستگی کامل ترقوه تا شکستگی‌های کوچکتر و ناقص که به عنوان شکستگی‌های ترقوه خضوعی شناخته می‌شوند، متفاوت باشد.
علائم شکستگی ترقوه شامل درد شدید، تورم، کبودی، سختی در حرکت کلاویکل و در بعضی موارد قابلیت لمس کردن استخوان شکسته می‌باشد.
در صورت مشاهده‌ی علائم شکستگی ترقوه، توصیه می‌شود به یک پزشک مراجعه کنید. پزشک با استفاده از امکانات تشخیصی مانند اشعه ایکس و معاینه فیزیکی، میزان شکستگی را تشخیص داده و درمان مناسب را تعیین خواهد کرد.
درباره فیزیوتراپی دست و شانه بخوانید.
علل شکستگی استخوان ترقوه چیست؟
شکستگی استخوان ترقوه (کلاویکل) ممکن است به دلیل عوامل مختلفی رخ دهد. برخی از علل شکستگی استخوان ترقوه عبارتند از:
ضربه مستقیم
ضربه مستقیم به ناحیه ترقوه می‌تواند باعث شکستگی آن شود. این ضربه می‌تواند در نتیجه حوادثی مانند سقوط از ارتفاع، تصادفات خودرو، ورزش‌های خطرناک یا در زمینه‌های شغلی اتفاق بیفتد.
استفاده نادرست از عضلات
بهره‌برداری نادرست از عضلاتی که به ترقوه متصل هستند، می‌تواند باعث شکستگی ترقوه شود. این می‌تواند در نتیجه انجام حرکات نامناسب در ورزش‌ها، بارهای سنگین روی شانه‌ها، یا تنش بیش از حد در عضلات شانه باشد.
ضعف استخوان
شرایطی مانند کمبود کلسیم و ویتامین D، بیماری‌های استخوانی مانند اوستئوپوروز (کاهش تراکم استخوان)، آرتریت روماتوئید و سایر بیماری‌های مزمن می‌توانند باعث ضعف استخوان شوند و احتمال شکستگی ترقوه را افزایش دهند.
استفاده زیاد از شانه‌ها
انجام فعالیت‌هایی که نیازمند استفاده مکرر و شدید از عضلات شانه و ترقوه است، می‌تواند باعث شکستگی ترقوه شود. مثال‌هایی از این فعالیت‌ها شامل وزنه‌برداری، تکواندو، مبارزه‌های رزمی و ورزش‌هایی مانند هاکی و فوتبال است.
مهم است بدانید که علل شکستگی ترقوه ممکن است ترکیبی از عوامل باشد و هر فردی ممکن است به دلیل ترکیبی از این عوامل از شکستگی ترقوه رنج ببرد. همچنین، احتمال شکستگی ترقوه در برخی افراد بیشتر است به دلیل عوامل مانند سن، جنسیت و وضعیت استخوانی فرد. در صورت بروز شکستگی ترقوه، مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق داده شود و درمان مناسب را دریافت کنید.
درباره فیزیوتراپی دست بخوانید.
علائم و نشانه‌های شکستگی استخوان ترقوه
علائم و نشانه‌های شکستگی استخوان ترقوه (کلاویکل) ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید: درد شدید در ناحیه ترقوه یا شانه ممکن است نشانه‌ی شکستگی ترقوه باشد. این درد معمولاً تداوم دارد و با حرکت کردن شانه بیشتر می‌شود.
- تورم و کبودی: شکستگی ترقوه می‌تواند منجر به تورم و کبودی در ناحیه ترقوه و شانه شود. این تورم و کبودی ممکن است در طول چند ساعت پس از وقوع شکستگی ظاهر شود.
- سختی در حرکت: شکستگی ترقوه می‌تواند باعث سختی و محدودیت در حرکت شانه و باز و بسته کردن آن شود. شما ممکن است نتوانید با آزادی شانه را حرکت دهید.
- قابلیت لمس استخوان شکسته: در بعضی موارد، شکستگی ترقوه باعث می‌شود استخوان شکسته قابل لمس باشد. این ممکن است به دلیل جابجایی قطعات شکسته باشد.
در صورت تجربه هر یک از این علائم و نشانه‌ها، مهم است که به پزشک مراجعه کنید. پزشک با استفاده از امکانات تشخیصی مانند اشعه ایکس و معاینه فیزیکی، میزان شکستگی را تشخیص داده و درمان مناسب را تعیین خواهد کرد. همچنین، پزشک ممکن است نیاز به سایر آزمایش‌ها و تصویربرداری‌ها داشته باشد تا وضعیت دقیق شکستگی را ارزیابی کند.
انواع شکستگی‌های شانه
شکستگی‌های شانه (کلاویکل) ممکن است به صورت مختلفی رخ دهند و به نوع شکستگی بستگی دارد. برخی از انواع شکستگی‌های شانه عبارتند از:
شکستگی خطی
در این نوع شکستگی، استخوان ترقوه به طور عمودی شکسته می‌شود. این نوع شکستگی معمولاً در ناحیه میانی ترقوه رخ می‌دهد.
شکستگی چندگانه
در این نوع شکستگی، ترقوه به بیش از یک قسمت شکسته می‌شود. این می‌تواند شامل دو یا بیشتر از دو شکستگی در ترقوه باشد.
شکستگی تکمیلی
در این نوع شکستگی، ترقوه به همراه استخوان‌های دیگر مانند استخوان‌های زیرین شانه یا ستون فقرات شکسته می‌شود.
شکستگی برگشت‌ناپذیر
در این نوع شکستگی، قطعات شکسته استخوان جدا نمی‌شوند و به هم متصل می‌مانند.
شکستگی باز
در این نوع شکستگی، استخوان از پوست بیرون آمده و قابل مشاهده است.
هر نوع شکستگی شانه ممکن است نیازمند درمان خاصی باشد، بسته به شدت و نوع شکستگی. در صورت بروز شکستگی شانه، مهم است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق را بگیرید و درمان مناسب را دریافت کنید.
شکستگی استخوان کتف
شکستگی استخوان کتف (شکستگی پروکسیمال همراه کتف) ممکن است در ناحیه بالایی کتف رخ دهد. این نوع شکستگی معمولاً شامل شکستگی استخوان کتف همراه با استخوان‌های مجاور مانند استخوان ترقوه یا استخوان بزرگ بالای بازو باشد.
بسته به شدت و نوع شکستگی، درمان شکستگی استخوان کتف می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
تثبیت استخوان شکسته
این می‌تواند از طریق استفاده از چرخه کمکی، باندهای فشرده‌سازی، یا استفاده از اسباب‌کمکی مانند قرقره، برای حفظ استحکام استخوان و جلوگیری از جابجایی قطعات شکسته انجام شود.
جراحی
در برخی موارد شکستگی استخوان کتف، جراحی ممکن است لازم باشد. این شامل استفاده از پیچ‌ها، صفحه‌ها، سیم‌ها یا پیچ‌های ترارسانی جهت تثبیت استخوان شکسته می‌شود.
فیزیوتراپی
پس از درمان شکستگی، فیزیوتراپی و تمرینات بازسازی ممکن است برای بهبود قدرت و حرکت کتف مورد نیاز باشد.
با توجه به شدت و خصوصیات شکستگی، پزشک شما می‌تواند برنامه درمانی مناسب را تعیین کند. مهم است که در صورت بروز شکستگی استخوان کتف، به پزشک ارتوپدی مراجعه کنید تا تشخیص دقیق را بگیرید و درمان مناسب را دریافت کنید.
درباره کایروپراکتیک یا درمان دستی بخوانید.
عوامل خطرساز یا ریسک فاکتورهای شکستگی ترقوه
چندین عامل می‌توانند ریسک فاکتورهای شکستگی ترقوه (کلاویکل) باشند. مهمترین عوامل خطر عبارتند از:
- ضعف استخوان: استخوان‌های ضعیف تر دچار شکستگی می‌شوند. عواملی مانند سن، جنسیت (زنان در معرض خطر بیشتری هستند)، کاهش سطح استروژن در زنان بعد از یائسگی، کمبود ویتامین D و کلسیم، بیماری‌های استخوانی مانند اوستئوپوروز (کاهش چگالی استخوان) و بیماری‌های مزمن مانند سرطان و روماتیسم می‌توانند باعث ضعف استخوان شوند و خطر شکستگی ترقوه را افزایش دهند.
- آسیب مستقیم: ضربه‌های مستقیم و قوی به منطقه ترقوه، مثل حوادث ورزشی، تصادفات رانندگی، سقوط از ارتفاع و ضربه قوی در منطقه ترقوه، می‌توانند باعث شکستگی ترقوه شوند.
- فعالیت‌های ورزشی: برخی ورزش‌ها و فعالیت‌های ورزشی، مانند وزنه‌برداری، سقوط آزاد، ورزش‌های تماسی (مانند راگبی و هاکی) و اسکیت‌بورد، می‌توانند ریسک شکستگی ترقوه را افزایش دهند.
- عوامل زیستی: عوامل زیستی مانند جنسیت و سن می‌توانند نقش مهمی در خطر شکستگی ترقوه ایفا کنند. زنان چه در دوران بارداری و چه در دوران پس از یائسگی، بیشتر در معرض خطر شکستگی ترقوه هستند. همچنین، با پیشرفت سن، استحکام استخوان کاهش می‌یابد و خطر شکستگی افزایش می‌یابد.
- عوامل سبک زندگی: فعالیت بدنی ناکافی، کمبود ویتامین D و کلسیم در رژیم غذایی، مصرف زیاد الکل و سیگار، و عدم توجه به سلامت استخوان، می‌توانند به ضعف استخوان و خطر شکستگی ترقوه منجر شوند.
توجه داشته باشید که این فاکتورها تنها عوامل خطر محسوب می‌شوند و ممکن است همه افرادی که با این فاکتورها روبرو هستند، شکستگی ترقوه نداشته باشند. همچنین، عوامل منجر به شکستگی ترقوه ممکن است با ترکیب چند عامل باشد و در هر فردی ممکن است عوامل متفاوت باشند. برای کاهش خطر شکستگی ترقوه، می‌توانید اقداماتی مانند مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین D و کلسیم، حفظ وزن سالم، انجام فعالیت‌های ورزشی مناسب و بازدید منظم از پزشک برای ارزیابی سلامت استخوان‌ها انجام دهید.
نحوه تشخیص شکستگی استخوان ترقوه یا کلاویکل
تشخیص شکستگی استخوان ترقوه یا کلاویکل معمولاً توسط پزشک ارتوپد یا پزشک عمومی انجام می‌شود. برای تشخیص شکستگی استخوان ترقوه، ممکن است روش‌ها و آزمون‌های زیر استفاده شود:
- تاریخچه بیماری و بررسی علائم: پزشک شروع به بررسی تاریخچه بیماری شما و علائمی که شما گزارش می‌دهید، می‌کند. این شامل سوالات در مورد حادثه یا ضربه‌ای که ممکن است به استخوان ترقوه وارد شده باشد، شدت درد، تورم و سفتی در منطقه مورد درد است.
- بررسی جسمی: پزشک جسم شما را بررسی می‌کند تا نشانه‌هایی از شکستگی استخوان ترقوه (کلاویکل) را بیابد. این شامل بررسی تورم، تحول شکل استخوان، احساس سفتی و نقاط دردناک است.
- تصویربرداری: تصویربرداری مانند ایکس‌ری از استخوان ترقوه ممکن است برای تشخیص شکستگی استخوان استفاده شود. این تصاویر می‌توانند نشان دهنده شکستگی، جابجایی قطعات شکسته یا تغییرات در استحکام استخوان باشند.
- سایر آزمون‌ها: در برخی موارد، آزمون‌های تکمیلی مانند آندروگرافی (به منظور دیدن جزئیات بیشتر در مورد شکستگی)، اسکن MRI (برای تشخیص شکستگی‌های کوچکتر یا تغییرات نرم‌افزاری) و سونوگرافی (برای بررسی بافتهای نرم در منطقه مورد ترک) انجام می‌شود.
با توجه به نتایج این تست‌ها و تشخیص پزشک، درمان مناسب برای شکستگی استخوان ترقوه تعیین می‌شود. در برخی موارد، ممکن است نیاز به مشاوره یا ارجاع به یک تخصصی دیگر نظیر جراح استخوان یا ارتوپدیست برای تعیین روش درمان مورد نیاز باشد. بنابراین، در صورت مشکوک بودن به شکستگی استخوان ترقوه، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.
روش‌های درمان شکستگی استخوان ترقوه
درمان شکستگی استخوان ترقوه بستگی به نوع و شدت شکستگی، محل شکستگی و وضعیت بیمار دارد. در زیر روش‌های معمول درمان شکستگی استخوان ترقوه ذکر شده است:
درمان غیرجراحی
استفاده از پماد یا بانداژ: در برخی موارد شکستگی‌های ساده و بدون جابجایی قطعات شکسته، استفاده از پماد یا بانداژ ممکن است کافی باشد. این روش کمک به استحکام‌بخشی به استخوان شکسته و حفظ موقت استخوان دارد.
استفاده از کالار (بند مرکزی)
در برخی موارد، استفاده از کالار (یا بند مرکزی) می‌تواند برای استحکام‌بخشی به شکستگی و حفظ ثابتیت استخوان مناسب باشد. کالار یک قالب خارجی است که از استخوان‌های اطراف استفاده می‌کند و اجازه می‌دهد استخوان ترقوه به خوبی درمان شود.
درمان جراحی
- اتصال با پیچ و صفحه: در برخی شکستگی‌ها، به خصوص شکستگی‌های جابجایی بالا، ممکن است نیاز به جراحی باشد. در این روش، با استفاده از پیچ‌ها، صفحه‌ها و یا مهره‌ها، قطعات شکسته استخوان ترقوه به هم متصل می‌شوند و استحکام استخوان ترقوه بازسازی می‌شود.
- جراحی با استفاده از پیچ‌ها و سیم‌ها: در برخی موارد، شکستگی استخوان ترقوه ممکن است با استفاده از پیچ‌ها، سیم‌ها یا مهره‌ها درمان شود. این روش‌ها برای تثبیت قطعات شکسته استخوان و حفظ ثابتیت آنها استفاده می‌شوند.
پس از جراحی یا درمان غیرجراحی، معمولاً نیاز به فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی است تا استحکام استخوان بهبود یابد و عملکردی بهتر برقرار شود.
در نهایت، نوع درمان مورد نیاز برای شکستگی استخوان ترقوه بستگی به شرایط شخصی و توصیه‌های پزشک شما دارد. بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا راهنمایی کامل درمانی برای شما ارائه شود.
در چه مواردی نیاز به عمل جراحی شکستگی استخوان ترقوه وجود دارد؟
نیاز به جراحی در صورت شکستگی استخوان ترقوه در موارد زیر ممکن است وجود داشته باشد:
- شکستگی با جابجایی قطعات شکسته: اگر قطعات شکسته استخوان ترقوه به طور قابل توجهی جابجا شده باشند، ممکن است نیاز به جراحی باشد. این شامل شکستگی‌های با جابجایی بزرگ، جابجایی غیرقابل قبول قطعات شکسته، یا شکستگی‌های چندگانه است.
- شکستگی با خراشیدگی پوست: اگر شکستگی ترقوه همراه با آسیب به پوست و بافتهای نرم است و خراش‌های ژرف و یا زخم‌های با باکتری ممکن است نیاز به جراحی برای تمیز کردن زخم و خراش‌ها و ترمیم بافتهای نرم باشد.
- شکستگی با آسیب به اعضای اطراف: اگر شکستگی ترقوه همراه با آسیب به اعضای اطراف مانند مفصل آرنج، استخوان‌های مجاور (مانند استخوان‌های قفسه سینه) یا عصب‌ها و رگ‌ها است، ممکن است نیاز به جراحی برای ترمیم این اعضای بدن باشد.
- شکستگی با عدم استحکام مناسب: در برخی شکستگی‌ها، به خصوص در بزرگسالان و شکستگی‌های با جابجایی قطعات شکسته، استحکام استخوان ترقوه بعد از درمان غیرجراحی بهبود نمی‌یابد. در این موارد، جراحی ممکن است لازم باشد تا استحکام استخوان ترقوه بازسازی شود.
مهم است بدانید که تصمیم برای انجام جراحی یا درمان غیرجراحی در مورد شکستگی استخوان ترقوه بستگی به متخصص پزشک و شرایط خاص هر بیمار دارد. در صورت مشاهده شکستگی استخوان ترقوه، بهتر است به پزشک خود مراجعه کرده و توصیه‌ها و نظرات او را در مورد درمان مناسب برای شما بپرسید.
فیزیوتراپی شکستگی ترقوه یا کلاویکل
فیزیوتراپی پس از شکستگی ترقوه یا کلاویکل (استخوانی که بین استخوان سینه و عضلات شانه قرار دارد) می‌تواند بهبود و بازگشت به فعالیت‌های روزمره را تسهیل کند. هدف اصلی فیزیوتراپی در این موارد عبارت است از:
- کاهش درد: فیزیوتراپی می‌تواند با استفاده از تمرینات و تکنیک‌های ضدالتهابی و تسکین‌دهنده، در کاهش درد بیمار کمک کند. تکنیک‌های از جمله یخ‌زدایی، ماساژ،آب درمانی، الکتروتراپی و فعالیت‌های درمانی می‌تواند مفید باشد.
- افزایش محدودیت‌های حرکتی: شکستگی ترقوه یا کلاویکل می‌تواند محدودیت در حرکت شانه و کتف را به همراه داشته باشد. فیزیوتراپی با استفاده از تمرینات انعطاف‌پذیری و قوی‌سازی عضلات مربوطه، می‌تواند حرکت و عملکرد این منطقه را بهبود بخشد.
- تقویت عضلات: شکستگی ترقوه یا کلاویکل ممکن است منجر به ضعف عضلات اطراف منطقه مصدوم شود. فیزیوتراپی با استفاده از تمرینات تقویتی متناسب و تمرینات مقاومتی می‌تواند عضلات را تقویت کرده و استقامت آنها را افزایش دهد.
- بهبود تعادل و کنترل حرکتی: شکستگی ترقوه یا کلاویکل می‌تواند تأثیری بر تعادل و کنترل حرکتی داشته باشد. فیزیوتراپی با استفاده از تمرینات تعادلی و کنترل حرکتی، می‌تواند بهبودی در این زمینه را ایجاد کند.
- بازگشت به فعالیت‌های روزمره و ورزش: هدف نهایی فیزیوتراپی پس از شکستگی ترقوه یا کلاویکل، بازگشت بیمار به فعالیت‌های روزمره و ورزش است. فیزیوتراپی می‌تواند با برنامه‌ریزی مناسب و تمرینات پیشرفته، به بیمار کمک کند تا به شکلی ایمن و مؤثر به فعالیت‌های قبلی خود بازگردد.
مهم است که برنامه فیزیوتراپی برای هر فرد بر اساس شرایط خاص او تنظیم شود. بهتر است با یک فیزیوتراپیست (فیزیوتراپی رادین) متخصص همراه باشید تا برنامه مناسبی برای شما تعیین کند و شما را در فرآیند بهبودی هدایت کند.
سخن پایانی
برای درمان شکستگی استخوان ترقوره یا کلاویکل می توانید به کلینیک فیزیوتراپی رادین مراجعه کنید تا در اسرع وقت با بهترین تکنیک های فیزیوتراپی و کادر مجرب به درمان قطعی برسید.
