خار استخوانی یا استئوفیت چیست؟
خار استخوانی یا استئوفیت (Osteophyte) لبه‌های استخوان‌ها معمولاً به عنوان پاسخی به آسیب یا فشار مکرر بر روی استخوان‌ها یا مفاصل شکل می‌گیرند. خارهای استخوانی می‌توانند در هر قسمتی از بدن به وجود آیند، اما معمولاً در مفاصلی مانند زانو، شانه، مچ دست و گردن قابل مشاهده هستند.
علل خارهای استخوانی عبارتند از:
- آسیب و زخم استخوانی: مانند شکستگی استخوان یا آسیب مفاصل
- بار و فشار مکرر: مانند استفاده بیش از حد از یک مفصل خاص یا فعالیت‌های ورزشی یا حرفه‌ای خاص
- التهاب مفاصل: مانند آرتریت روماتوئید یا آرتروز
علائم و نشانه‌های خارهای استخوانی ممکن است شامل درد، محدودیت حرکت، و التهاب در نزدیکی مفصل مربوطه باشد. برای تشخیص دقیق و درمان خارهای استخوانی، معمولاً نیاز به مشاوره پزشک متخصص ارتوپدی یا رادیولوژیست است. درمان می‌تواند شامل آرام‌بخش‌ها، فیزیوتراپی، درمان دارویی و در موارد شدیدتر، جراحی باشد.
انواع خار استخوانی
خارهای استخوانی ممکن است در انواع مختلفی شکل بگیرند. در زیر به برخی از انواع رایج خارهای استخوانی اشاره خواهیم کرد:
خارهای استخوانی زانو (Osteophyte of the Knee)
خارهای استخوانی در ناحیه زانو، به خصوص در موارد آرتروز زانو (آسیب مفصل زانو)، رایج است. این خارها ممکن است باعث درد، تورم و محدودیت حرکت در زانو شوند.
خارهای استخوانی گردن (Cervical Osteophytes)
خارهای استخوانی در ناحیه گردن (ستون فقرات گردنی) ممکن است به علت فرسایش و سایش مفاصل و استخوان‌ها شکل بگیرند. این خارها می‌توانند فشار بر عصب‌ها و باعث درد، سر درد و محدودیت حرکت شوند.
خارهای استخوانی شانه (Shoulder Osteophytes)
خارهای استخوانی در مفصل شانه می‌توانند به علت آرتروز یا آسیب مفصل شکل بگیرند. آنها می‌توانند باعث درد، محدودیت حرکت و تخریب بافت‌های اطراف شانه شوند.
درباره پارگی روتاتور کاف در شانه بخوانید.
خارهای استخوانی مچ دست (Wrist Osteophytes)
خارهای استخوانی در ناحیه مچ دست می‌توانند به علت آرتروز مفصل مچ دست یا آسیب استخوان شکل بگیرند. آنها ممکن است باعث درد، سفتی در مفصل و محدودیت حرکت شوند.
خارهای استخوانی پا (Foot Osteophytes)
در ادامه میتوانید ویدیو و فیلم مربوط به خار پاشنه توسط دکتر محمد دهقانی که نحوه درمان خار پاشنه توسط دستگاه شاک ویو تراپی را توضیح می دهند مشاهده نمایید.
خارهای استخوانی در ناحیه پا، به خصوص در مفصل پاشنه (تاکونواگیال مدیال)، رایج هستند. آنها ممکن است باعث درد، تورم و محدودیت حرکت در پا شوند.
مهم است به یاد داشته باشید که تشخیص دقیق و تعیین نوع خار استخوانی نیاز به ارزیابی توسط پزشک متخصص دارد. هرچند که علائم و نشانه‌ها معمولاً مشابه هستند، اما درمان و مداخله‌ها ممکن است بسته به موقعیت و شدت خار متفاوت باشد.
درباره خار پاشنه بیشتر بخوانید…
گره های بوچارد
گره‌های بوچارد (Bouchard’s Nodes) نوعی تغییرات استخوانی است که در مفاصل کوچک انگشتان دست، به خصوص مفاصل بین فالانگ‌ها (interphalangeal joints) در دست، رخ می‌دهد. این نوع گره‌ها بیشتر در افرادی که درگیری طولانی مدت با آرتروز (بیماری تغییر مفصل) دارند، مشاهده می‌شوند.
گره‌های بوچارد به صورت توده‌های کوچک استخوانی در اطراف مفاصل انگشتان دست شکل می‌گیرند. آنها معمولاً با ضخامت استخوان در دستگاه مفصلی مرتبط همراه هستند و ممکن است به صورت دو طرفه در مفاصل همزمان ظاهر شوند.
علت دقیق بوجود آمدن گره‌های بوچارد هنوز کاملاً مشخص نیست. اما به طور عمومی، این تغییرات استخوانی به عنوان نتیجه‌ای از آرتروز و فرسایش تدریجی مفاصل توصیف می‌شوند. عوامل موثر در بروز گره‌های بوچارد شامل عوامل ژنتیکی، سن، عوامل محیطی و فشار مکرر بر روی مفاصل می‌باشد.
علائم گره‌های بوچارد ممکن است شامل درد، تورم، سفتی و محدودیت حرکت در مفاصل انگشتان باشد. این علائم معمولاً در طول زمان تشدید می‌شوند.
بهترین راه برای تشخیص دقیق و درمان گره‌های بوچارد مراجعه به پزشک متخصص ارتوپدیست است. درمان ممکن است شامل مداخلات غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، آرام‌بخش‌ها، استفاده از دستگاه‌های سفت کننده و در موارد شدیدتر، جراحی باشد.
گره های هبردن
گره‌های هبردن (Heberden’s Nodes) نوع دیگری از تغییرات استخوانی در مفاصل انگشتان دست هستند. این گره‌ها اغلب در مفاصل بین فالانگ‌ها (interphalangeal joints) در دست، به خصوص مفاصل انتهایی انگشتان (مفاصل استخوانی بین پایه انگشت و ناخن) شکل می‌گیرند.
گره‌های هبردن معمولاً نشانه‌ای از آرتروز (بیماری تغییر مفصل) است. آرتروز باعث تخریب درونی مفصل و فرسایش غضروف مفصلی میشود. به عنوان پاسخ به این فرسایش، بدن سعی می‌کند با تولید استخوان جدید در لبه مفصل، استحکام مفصل را تقویت کند. این استخوان جدید شکل گرفته در لبه مفصل به عنوان گره‌های هبردن مشاهده میشود.
گره‌های هبردن به صورت توده‌های استخوانی سخت در اطراف مفاصل شکل می‌گیرند. آنها ممکن است باعث درد، تورم، سفتی و محدودیت حرکت در مفاصل انگشتان شوند.
علت دقیق بوجود آمدن گره‌های هبردن هنوز کاملاً مشخص نیست، اما به طور عمومی به عوامل ژنتیکی و آرتروز ارتباط داده می‌شوند. عوامل دیگری مانند سن، عوامل محیطی و فشار مکرر بر روی مفاصل نیز ممکن است نقشی در بروز گره‌های هبردن داشته باشند.
برای تشخیص دقیق و درمان گره‌های هبردن، مراجعه به پزشک متخصص ارتوپدیست توصیه میشود. درمان معمولاً شامل مداخلات غیرجراحی مانند آرام‌بخش‌ها، فیزیوتراپی، استفاده از دستگاه‌های سفت کننده و در صورت لزوم، جراحی است.
برجستگی کارپال
برجستگی کارپال (Carpal Boss) یا همچنین شناخته شده به عنوان تومور کارپال (Carpal Tumor)، یک نوع تغییرات استخوانی است که در منطقه مچ دست قابل مشاهده است. این برجستگی معمولاً در قسمت عقبی مچ دست در ناحیه میانه ظاهر میشود و می‌تواند به صورت تک یا دو طرفه رخ دهد.
علت دقیق بروز برجستگی کارپال هنوز مشخص نیست، اما به طور عمومی به عوامل مکانیکی، آسیب های تکراری و استفاده مکرر از مچ دست در فعالیت‌های روزمره ارتباط داده میشود. این تغییرات ممکن است در نتیجه فشار مکرر و تنش بر استخوان‌ها و بافت‌های نرم مچ دست ایجاد شود.
علائم برجستگی کارپال ممکن است شامل درد، تورم، سفتی و محدودیت حرکت در ناحیه مچ دست باشد. در برخی موارد، علائم ممکن است ناچیز باشند و تنها یک برجستگی استخوانی قابل مشاهده باشد.
تشخیص دقیق و درمان برجستگی کارپال نیازمند ارزیابی توسط پزشک متخصص ارتوپدیست است. بررسی تاریخچه بیماری، ارزیابی بالینی و احتمالاً انجام تصویربرداری مانند اشعه ایکس و سونوگرافی ممکن است برای تشخیص و ارزیابی برجستگی کارپال استفاده شود.
درمان برجستگی کارپال معمولاً غیرجراحی است و ممکن است شامل آرام‌بخش‌ها، فیزیوتراپی، استفاده از باندهای پشت مچ دست و استفاده از دستگاه‌های سفت کننده باشد. در موارد شدیدتر و در صورتی که علائم ناراحت‌کننده وجود داشته باشد، جراحی برای برداشتن برجستگی کارپال ممکن است لازم باشد.
درباره تونل کارپال بخوانید.
علل خار استخوانی
خار استخوانی (Osteophyte) نوعی توده استخوانی است که به صورت برجستگی‌های کوچک بر روی سطح استخوان شکل می‌گیرد. این برجستگی‌ها ممکن است در نقاط مختلف بدن از جمله مفاصل، ستون فقرات، مفصل کشاله‌ای و غیره شکل بگیرند. عوامل زیر می‌توانند به بروز خارهای استخوانی منجر شوند:
- آرتروز: آرتروز یک بیماری تغییر مفصلی است که با فرسایش و آسیب به غضروف مفصل و استخوان‌های اطراف آن همراه است. به عنوان پاسخ به آسیب و تخریب مفصل، بدن سعی می‌کند مفصل را استحکام دهد و خارهای استخوانی در محل تماس استخوان‌ها شکل می‌گیرد.
- التهاب مفصل: التهاب مفصل می‌تواند به عنوان نتیجه‌ای از بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید، آرتریت پسوریاتیک، آرتریت مفصلی و غیره بروز کند. در این حالت‌ها، التهاب مفصل منجر به تخریب غضروف میشود و برای تعویض فاقد غضروف، بدن خار استخوانی را شکل می‌دهد.
- آسیب و صدمه: آسیب و صدمات مکرر به استخوان‌ها و مفاصل می‌تواند منجر به بروز خارهای استخوانی شود. مثلاً در ورزش‌هایی که نیاز به حرکات تکراری دارند، مفاصل و استخوان‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند و برجستگی‌های استخوانی شکل می‌گیرند.
- پیری: با پیشرفت سن، غضروف‌ها و استخوان‌ها تحت تأثیر تغییرات طبیعی و خرابی‌های آرتروزی قرار می‌گیرند. این تغییرات می‌توانند منجر به بروز خارهای استخوانی در مفاصل شوند.
مهم است بدانید که برجستگی‌های استخوانی ممکن است بدون علائم خاصی وجود داشته باشند و تنها به صورت اتفاقی در تصاویر تشخیصی مشاهده شوند. در صورتی که بروز برجستگی استخوانی باعث درد، تورم، محدودیت حرکت و علائم ناراحتی دیگر شود، تشخیص و درمان بیشتری توسط پزشک متخصص ارتوپدیست لازم است.
خار استخوان چه علائمی دارد؟
خار استخوانی (osteophyte) ممکن است بدون علائم وجود داشته باشد و تنها در تصاویر تشخیصی مشاهده شود. اما در برخی موارد، خار استخوانی می‌تواند علائم و نشانه‌های زیر را ایجاد کند:
- درد: خار استخوانی ممکن است باعث درد در منطقه اطراف آن شود. درد ممکن است به صورت ملایم و موقت باشد و در برخی موارد شدیدتر شود. درد معمولاً در محل برجستگی استخوانی یا در منطقه اطراف آن احساس میشود و ممکن است با فعالیت‌های روزمره یا تحریک مستقیم در محل تشدید شود.
- تورم و التهاب: خار استخوانی می‌تواند باعث تحریک و التهاب در بافت‌های اطراف شود، که در نتیجه تورم و قرمزی در منطقه مورد تحت تأثیر قرار گیرد.
- محدودیت حرکت: در صورتی که خار استخوانی در نزدیکی مفاصل قرار گیرد، ممکن است باعث محدودیت حرکت در مفصل مربوطه شود. این محدودیت می‌تواند در حرکت‌های خاص یا در حرکات کامل مفصل قابل تشخیص باشد.
- احساس ناراحتی و تنگی: خار استخوانی ممکن است باعث ایجاد احساس ناراحتی، تنگی یا عدم راحتی در منطقه مورد تأثیر قرار گیرد.
در صورتی که شما علائم مشابه را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را برای شما تعیین کند.
نحوه تشخیص استئوفیت
تشخیص استئوفیت (خار استخوانی) معمولاً توسط یک پزشک متخصص ارتوپدیست یا رادیولوژیست قابل انجام است. روش‌های متداول برای تشخیص استئوفیت عبارتند از:
- تاریخچه بیماری و بررسی بالینی: پزشک ابتدا تاریخچه بیماری را بررسی می‌کند و علائم و نشانه‌هایی که شما تجربه می‌کنید را جمع‌آوری می‌کند. این شامل سوالاتی درباره درد، محدودیت حرکت، تورم و سابقه صدمه است.
- معاینه فیزیکی: پزشک ممکن است منطقه مورد تأثیر را معاینه کند تا علائم محلی را بررسی کند. او ممکن است بافت‌های اطراف را لمس و فشار دهد و محدودیت حرکت را ارزیابی کند.
- تصویربرداری پزشکی: برای تشخیص استئوفیت، روش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، توموگرافی (CT scan) و مغناطیس تصویری (MRI) ممکن است استفاده شود. این تصاویر به پزشک کمک می‌کنند تا برجستگی‌های استخوانی را در منطقه مورد نظر تشخیص داده و شدت و موقعیت آنها را بررسی کند.
- سایر آزمایش‌ها: در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی مانند آزمایش خون، آزمایش مایع مفصل و آزمایش‌های تصویربرداری پیشرفته‌تر مانند آنژیوگرافی (angiography) یا سیستروگرافی (arthrography) را در نظر بگیرد.
تشخیص استئوفیت بستگی به علائم شما، محل بروز خارهای استخوانی و نتایج تصویربرداری دارد. این تشخیص و تعیین درمان مناسب باید توسط پزشک متخصص صورت گیرد.
روش های درمان خار استخوان
در صورتی که خار استخوانی علائم و مشکلات مربوطه را ایجاد کند و تشخیص توسط پزشک قطعی شود، می‌توان از روش‌های زیر برای درمان آن استفاده کرد:
- مدیریت درد: استفاده از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا دیکلوفناک، ممکن است به کاهش التهاب و درد مرتبط با خار استخوانی کمک کند. البته، قبل از استفاده از هر دارویی، بهتر است با پزشک خود در مورد استفاده صحیح و عوارض جانبی مشورت کنید.
- فیزیوتراپی: جلسات فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی و کششی ممکن است به بهبود علائم خار استخوانی کمک کند. فیزیوتراپی شامل تمرینات و روش‌های مختلف مانند ماساژ، الکتروتراپی، تمرینات ایستا و تعادلی، استقامتی و انعطاف‌پذیری است.
- تزریقات موضعی: پزشک ممکن است در صورت لزوم تزریقات موضعی از مواد ضدالتهابی یا استروئیدها را در نزدیکی خار استخوانی انجام دهد. این تزریقات می‌توانند به تسکین درد و التهاب کمک کنند.
- استراحت و تغییر فعالیت‌ها: در برخی موارد، استراحت و اجتناب از فعالیت‌هایی که باعث تحریک خار استخوانی می‌شوند، ممکن است به بهبود علائم کمک کند. همچنین، تغییر روش‌ها و نحوه انجام فعالیت‌ها می‌تواند به کاهش بار و تنش در ناحیه مورد تحت تأثیر کمک کند.
- در موارد شدیدتر: در مواردی که خار استخوانی باعث محدودیت شدید در حرکت، درد شدید و مشکلات عملکردی میشود و به طور مشخص درمان‌های معمول موثر نیستند، ممکن است نیاز به روش‌های درمانی پیشرفته‌تر مانند جراحی باشد. در این روش، خار استخوانی برداشته میشود و هر گونه تغییرات دیگر در مفصل یا بافت‌های اطراف آن نیز اصلاح میشود.
مهم است که درمان خار استخوانی بر اساس تشخیص و توصیه‌های پزشک متخصص شما صورت گیرد. همچنین، اگر علائم شما پس از درمان اولیه بهبود نیابد، تشخیص استئوفیت (خار استخوانی) معمولاً توسط یک پزشک متخصص ارتوپدیست یا رادیولوژاست را در نظر بگیرید.
فیزیوتراپی خار استخوانی
درمان خار استخوانی می‌تواند از طریق فیزیوتراپی انجام شود. فیزیوتراپی در این مورد به عنوان یکی از روش‌های غیرجراحی درمان خار استخوانی استفاده میشود و می‌تواند بهبود علائم و کاهش درد و محدودیت حرکت را به همراه داشته باشد. برخی از خدمات و روش‌های درمانی فیزیوتراپی که ممکن است در درمان خار استخوانی استفاده شوند عبارتند از:
- تمرینات تقویتی: فیزیوتراپیست ممکن است تمرینات تقویتی انجام دهد تا عضلات اطراف ناحیه خار استخوانی را تقویت کند. تقویت عضلات می‌تواند استحکام و پشتیبانی بهتری برای استخوان‌ها فراهم کند و بار را از خار استخوانی کاهش دهد.
- تمرینات کششی: تمرینات کششی و انعطاف‌پذیری می‌توانند به افزایش انعطاف و محدودیت حرکت در ناحیه مورد تحت تأثیر کمک کنند. این تمرینات می‌توانند به کاهش تنش عضلانی و آرامش مفاصل کمک کنند.
- ماساژ: ماساژ می‌تواند به کاهش درد و التهاب در ناحیه خار استخوانی کمک کند. فیزیوتراپیست ممکن است از ماساژ مستقیم بر روی ناحیه مبتلا به خار استخوانی یا ماساژ اطرافیان استفاده کند تا عضلات را آرامش دهد و احتمالاً فشار روی خار استخوانی را کاهش دهد.
- الکتروتراپی: استفاده از الکتروتراپی مانند تزریق جریان الکتریکی به ناحیه مبتلا به خار استخوانی می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. این روش معمولاً توسط فیزیوتراپیست‌ها با استفاده از دستگاه‌های الکتروتراپی انجام میشود.
- استفاده از تکنیک‌های مدیریت درد: فیزیوتراپیست ممکن است به شما تکنیک‌های مدیریت درد را آموزش دهد. این شامل تمرینات تنفسی، تکنیک‌های تمرکز ذهنی، تمرینات آرامش و روش‌های دیگر است که می‌توانند به کاهش درد و افزایش راحتی شما کمک کنند.
بهتر است با یک فیزیوتراپیست متخصص مشوریت کنید تا برنامه درمانی مناسب برای شما تنظیم شود. همچنین، همواره مهم است که هنگام درمان خار استخوانی با فیزیوتراپیست خود در مورد هرگونه نگرانی یا سوالی که دارید، صحبت کنید.
سخن پایانی
برای بهبود و درمان خار استخوانی یا استئوفیت فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. فیزیوتراپی شامل تمرینات و تکنیک‌های تقویتی و انعطاف‌پذیری است که بهبود را تسریع می‌کند و به کاهش علائم و درد کمک می‌کند. معمولاً فیزیوتراپیست تمرینات خاصی را برای شما تعیین می‌کند که باید به صورت منظم انجام دهید. شما می توانید با کلینیک تخصصی رادین تماس حاصل فرمایید تا با رزرو وقت با همکاری کادر مجرب مجموعه به بهبود خود با تکنیک ها و مجهزترین تجهیزات سرعت بخشید.
